[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Konfliktowi poświęcił G.Simmel obszerny esej, który stał się inspiracją dla prac na ten sam temat, pisanych kilkadziesiąt lat pózniej przez Lewisa A.Cosera.Niemieckisocjolog uważa, że socjologiczne znaczenie konfliktu(walki Kampf) nie może być kwestionowane.Jest onnormalną i ważną formą życia społecznego.Przyczyniasię do integracji grupy, określa jej charakter, wzmacnianormy itp.25Do teoretycznych prac Georga Simmla (a także Ma-xa Webera) nawiązywali w latach dwudziestych XX24R.Maynz, Georg Simmel", w: D.L.Sills (ed.).International Encyclopedia of Social Sciences, New York 1968, vol.14,s.251 -258; G.Simmel, Socjologia, Warszawa 1975 (1922), szczególnie część I.25G.Simmel, Conflict The Web of Group Affiliations,London 1964 (1955, praca powstała w r.1908), por.też analizęstosunku dominacji w: Socjologia, cz.III.54 wieku socjologowie tzw.Szkoły Chicagowskiej, którejprzywódcami byli R.E.Park i E.W.Burgess.Usiłowalioni, jak sądzi I.L.Horowitz, połączyć amerykańskiezainteresowania reformami społecznymi i dobrobytemz europejską tradycją filozoficzną i socjologiczną 26.Zainteresowani byli zmianą społeczną i postępem,a konflikt uważali za motoryczną siłę zmian.Do analizyprocesów społecznych, z których najważniejszym byłodla nich współzawodnictwo, zastosowali aparaturę pojęciową wypracowaną przez kierunek formalny w socjologii.Pewne wpływy simmlowskiego formalizmu odnalezćmożna również w amerykańskim psychologizmie w socjologii, zwłaszcza w pracach E.A.Rossa i A.W.Smal-la.Szczególnie ważny dla socjologii konfliktu wydajesię wkład A.W.Smalla 27.Tworzył on pod wpływemSimmla (przetłumaczył wiele jego prac na język angielski), Marksa i krytyk kapitalizmu, pod wpływemkoncepcji państwa sformułowanej przez Arthura F.Bentleya, zgodnie z którą państwo jest mediatoremwalczących grup interesów.Rozpatrując podstawoweproblemy natury ludzkiej, związków między jednostkąa społeczeństwem, zastanawiał się A.Small nad zasadązróżnicowania tej natury oraz społeczeństwa.Wprowadził sześć głównych pojęć mających pomóc w wyjaśnieniu interesujących go różnic.Jednym z takichpojęć jest konflikt.Znaczenie jego jest ogromne.%7łycieludzkie to stałe formowanie się i rozbijanie grup ludz-26I.L.Horowitz, The Treatment of Conflict in SociologicalLiterature, w: International Journal of Group Tensions" 1971,vol.1, nr 4, s.352.27Sam A.W.Small miał duży wpływ na socjologię amerykańską.Założył w 1895 roku American Journal of Sociology".Prowadził na uniwersytecie Colby w Maine drugi po Sumnerzekursowy wykład z socjologii w Ameryce.55 kich.Proces społeczny to ciągłe działania i przeciwdziałania grup opartych na wspólnych interesach.Konflikt jest podstawowym i uniwersalnym procesemspołecznym.Od jego konkretnych form zależy lokalnastrukturalizacja świata społecznego".Formy te nie muszą być gwałtowne i wszystko niszczące. Small wierzył, że konflikty mogą być łagodzone, a anarchii możnazapobiegać, jeśli konflikty te znajdują się pod stanowczym nadzorem ze strony państwa, które rozsądzaspory grupowe" 28.Drugim ważnym, jak sądzę, zródłem współczesnychkonfliktowych modeli społeczeństwa była rodząca sięna przełomie XIX i XX wieku nowoczesna socjologiapolityki.Najważniejsze postaci tej dziedziny studiówspołecznych to w tym okresie Vilfredo Pareto, GaetanoMosca, Georges Sorel, Franz Oppenheimer oraz ArthurF.Bentley.V.Pareto przyjmował wieloczynnikową teorięrównowagi i zmiany społecznej.Spośród czynnikówspołecznych najważniejsze jego zdaniem to: residua(instynkty i uczucia stanowiące faktyczne, choć niekoniecznie uświadomione motywy działania), derywacje(wtórne twory residuów pozornie logiczne uzasadnienia rzeczywiście nielogicznych działań), ekonomiczne interesy jednostek i grup oraz heterogenicznośćgrup ludzkich.Niejednorodność społeczna jest zjawiskiem stałym zmienne są tylko jej formy.Przykładem tej niejednorodności są podziały klasowe, warstwowe itp.Heterogeniczność oznaczała jednak u niegoprzede wszystkim podział i opozycję między masamijednostek rządzonych a małą ilością jednostek rządzących, nazywanych przez niego elitą.Cechy społeczeństw28H.E.Barnes, Small, Albion", w: International Encyclopedia.vol.14, s.321.56A zależą przede wszystkim od istoty elity rządzącej.Istnieją dwie podstawowe metody rządzenia a stąd i dwatypy elit.Jedna metoda to siła, terror, przymus stosują ją elity lwy"; druga to zdrada i podstęp tej z kolei używają elity lisy" 29.Każda elita musijednak wykorzystywać w działaniu siłę.Bez niej niezdobyłaby władzy ani nie utrzymałaby jej.Elity zmieniają się.Jedne z nich otwarte dopuszczają dosiebie zdolnych przedstawicieli ludu.Dzięki temu niedochodzi do formowania się konkurencyjnej elityi społeczeństwo znajduje się w stanie dynamicznejrównowagi.Jeśli elita jest zamknięta, nie dopuszczado ujawnienia innych niż własne interesów, obok niejwyrasta nowa elita.Posługując się nowymi ideologiamipociągnie za sobą masy
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
