[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Anzelm wysławiał Marię na wielesposobów: jej duchowa pełnia powodowała, że wszystkie stworzenia znowu się zielenią .Nieugięcie jednak pozostawał zwolennikiem Papieża Grzegorza i drugiej tradycji: Najświętsza Panna sama poczęta była w grzechu, i w grzechu ją matka poczęła, i narodziłasię z grzechem pierworodnym, gdyż ona także zgrzeszyła w Adamie, w którym wszyscyzgrzeszyli. Greckie i Rosyjskie Kościoły Ortodoksyjne trzymają się tej tradycji.Sugerować, iż Mariapoczęta była bez grzechu, oznacza okraść ją z majestatu i osiągnięć, które w każdym calunależą do takich jak my wszyscy istot ludzkich.Odwrotnie na Zachodzie, gdzie kult Matki Boskiej żwawo się w Zredniowieczu rozwijał.Katolicy mieli skłonność do zapominania o ludzkiej naturze Chrystusa.Skutkiem tego zdawałsię być odległym, i już nie tyle Pośrednikiem pomiędzy Bogiem a ludzmi, ile SamymBogiem.Stworzyło to zapotrzebowanie na pośrednika z Pośrednikiem, kogoś świętego ipotężnego.Powstanie kultu Marii zbiegało się z zanikaniem kultu Chrystusa.Maria była matką Chrystusa, tuliła go w ramionach.Jej zasługi zawsze były wychwalane.Wczasach Ojców Kościoła uważano ją za wzór cnoty.Teraz miała ważniejszą rolę doodegrania. W połowie dwunastego wieku obchodzono w Lyonie nowe święto ku czci Poczęcia MariiPanny.Zwięty Bernard z Clairvaux był przerażony.Napisał do lyońskich kanoników przestrzegającich, że teza o bezgrzesznym poczęciu odnosić się będzie do wszystkich przodków Marii,mężczyzn i kobiet.Będą zmuszeni do założenia, że cała linia przodków Marii - rodzajemnieskończonego ruchu wstecz - była niepokalanie poczęta.Koszmar się tutaj nie skończy.Jeśli wszyscy byli niepokalanie poczęci, wszyscy rodziliby się z dziewic.Bernard w swychpoglądach na współżycie płciowe szedł w ślady Ojców Kościoła.Współżycie zawsze zawieragrzech.Dlatego też kościelnym dostojnikom w Lyonie zadaje pytanie: Czy Duch Zwiętyuczestniczył w grzechu lubieżności [rodziców Marii]? Lub czy mamy zakładać, że nie byłożadnego grzechu czy pożądania? Bernard po prostu powtarzał zdanie Grzegorza: seksoznacza pożądanie.Maria była owocem współżycia płciowego, poczęta była w grzechu.Utrzymywał, że Maria urodziła się oczyszczoną.Zwięto ku czci narodzenia Marii niebudziłoby niczyich sprzeciwów, lecz nie ku czci jej poczęcia.Piotr Lombard, najbardziej wpływowy teolog średniowieczny przed Akwinatą, byłzwolennikiem greckiego Ojca Kościoła, Jana z Damaszku.Maria poczęta była w grzechupierworodnym i nie została z niego oczyszczona aż do chwili, gdy przystała urodzićZbawiciela.Innocenty aprobował ten pogląd.Nawet to nie powstrzymało ekspansji nowegokultu, choć nie w kierunku samego Rzymu.Bonawentura, trzynastowieczny Doctor Seraphicus zaprzeczał, jakoby Maria wolna była ododziedziczonego grzechu.Współczesny, mu Tomasz z Akwinu, Doktor Anielski, zgadzał sięz tym.Był stronnikiem Arystotelesa, który twierdził, że ożywienie płodu jest procesemstopniowym.Początkowo conteptus pozostaje w stadium wegetacji.Stąd dla Akwinaty ideaniepokalanego poczęcia była mniej więcej tak zrozumiała, jak bezgrzeszna marchewka.Wierzył, że Maria Panna została uświęcona w pewnym, nieokreślonym czasie przednarodzeniem.Dominikanie zgadzali się ze swym bohaterem Akwinatą, podobnie jak przez jakiś czasFranciszkanie.W czternastym wieku Biskup Pelayo, penitencjariusz Jana XXII, nie miałżadnych wątpliwości co do tego, że Maria poczęta była w grzechu pierworodnym.Kult wciąż rósł i po raz pierwszy poparł go teolog dużego kalibru, Franciszkanin DunsScotus.Zagadką dla Doktora Najdociekliwszego było to, jak Maria mogła znalezć się wśródwybawionych, jeśli nie miała grzechu pierworodnego, od którego mogła być wybawiona.Podane przez niego rozwiązanie opierało się na zasadzie, że zapobieganie jest lepsze odleczenia.Maria nie została z grzechu wyleczona, lecz przed nim zabezpieczonaprzewidywanymi zasługami Chrystusa.Przy bliższym rzucie oka trudno jednak to twierdzenieobronić.Niemowlę można uodpornić przeciw, powiedzmy, dyfterytowi, tężcowi, paraliżowidziecięcemu i tak dalej.Wraz z postępem medycyny możliwym się staje uodpornieniedziecka przed urodzeniem, jeszcze w łonie matki.Lecz jakże dziecko może zostaćuodpornione jeszcze przed poczęciem - Według Scotusa Maria została uodporniona nagrzech pierworodny zanim została poczęta.Pewnie nic więcej nie byłoby słychać na temat tejosobliwej opinii, gdyby Pius nie użył jej dla podparcia swej nieomylnej definicjiniepokalanego poczęcia Marii.Karty zostały rozdane, gdy Scotus zajął stanowisko przeciwne do Akwinaty; Franciszkanie iDominikanie rozpoczęli ciężkie walki, nie wszystkie na słowa.Włączyli się cesarze, jak wtedy, gdy Karol VI wypędził Dominikanów z Paryża i wtrącał do więzienia każdego, ktozaprzeczył niepokalanemu poczęciu.Przez wieki dyskusje i rękoczyny nie ustawały.Każda strona w tym sporze potępiała drugąjako heretycką.Jeśli kiedykolwiek papieska decyzja była konieczna, by położyć kres walkom,to właśnie teraz.Nie nadchodziła z istotnych powodów.Pismo Zwięte na tematniepokalanego poczęcia milczało; wszyscy Ojcowie Kościoła byli przeciwni; aż do Scotusażaden wybitny teolog go nie zaakceptował, a najwięksi mu przeczyli.Za nim jednak szłapotężna fala sympatii ludu.Sykstus IV rozkazał, by Zwięto Poczęcia było uroczyście obchodzone we wszystkichkościołach; udzielił mu specjalnego, darmowego odpustu.Stało się to powodem jeszczeostrzejszego sporu pomiędzy Dominikanami a Franciszkanami.By go zakończyć, Sykstusnapisał kolejną bullę.Uroczystości odbywają się ku czci poczęcia Marii, pisał, a nie jejuświęcenia.Dominikanie muszą się z tym zgodzić, albo zostaną ekskomunikowani; lecz jeśliFranciszkanie będą się nad Dominikanów wynosić, to oni zostaną wyklęci.Bullę poparł Aleksander VI.Lecz Borgia, jako realista, za groził ściągnięciem armii, byutrzymać pokój między mnichami, jeśli się nie uspokoją.Dominikanie pozostali niewzruszeni
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
