[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Większość placita niezwykle pobieżnie opisujemateriał dowodowy, na którym opierały się sądy, alepokazują one królów przy pracy, roztaczających auto-rytet sądu.Nawet pogarda Einharda dla Merowingówporuszających się wozami zaprzężonymi w wołyświadczy, jak widzieliśmy, o wielkim znaczeniu spra-wiedliwości królewskiej. ROZDZIAA VIIIKobiety z królewskiego rodu.Fredegunda,Brunhilda, RadegundaW historii Merowingów wiele było okresów, w któ-rych wydarzenia zdominowały kobiety.Ich politycznewpływy są w królestwie Franków większe niż w ja-kimkolwiek innym wczesnośredniowiecznym państwie,co może wydawać się nieco dziwne, jeśli wezmiemypod uwagę wielką rolę, jaką miało odegrać prawo sa-lickie w sukcesjach królewskich w pózniejszym śre-dniowieczu.Lex Salica uprzywilejowujące mężczyznprzy dziedziczeniu gruntów nie jest w istocie żadnymwyjątkiem.Nie zakazywało ono jednak kobietom po-siadania majątku, ale wpływ kobiet z królewskiego ro-du brał się nie tyle z posiadanych przez nie majątkówziemskich jakkolwiek znacznych ile z możliwo-ści stwarzanych przez merowińską politykę.Merowińskie księżniczkiCórki merowińskich królów raczej sporadycznieskupiają na sobie uwagę autorów posiadanych przeznas zródeł.Królewska krew dawała im bardzo niewielepoza wygórowanym mniemaniem o sobie, które niezawsze pomagało im w życiu.Rewolta zakonnic w Poi-tiers, której poświęcona jest duża część ksiąg IX i XHistorii Grzegorza z Tours, została przynajmniejw części wywołana przez dwie niezadowolone ze swe-go losu księżniczki zakonnice Basinę i Klotyldę.Naj- lepszym, na co mogła liczyć królewska córka, było pre-stiżowe małżeństwo, choć dzieje małżeństw kobietz rodu Merowingów z książętami państw ościennychnie były szczęśliwe.Córkę Chlodwiga Klotyldę trzebabyło ratować z rąk męża, wizygockiego króla Amalary-ka.Rigunta, córka Chilperyka I, została przyrzeczonawizygockiemu księciu Rekkaredowi, lecz zaślubinytrzeba było najpierw przełożyć z powodu śmierci jejbrata, a w końcu projekt zarzucono, ponieważ jej ojcieczostał zamordowany.Dziewczyna spędzała odtąd życiena kłótniach z matką i według Grzegorza z Tours zewzględu na swą rozwiązłość została zmuszona do spa-nia z nią w jednej komnacie.Szczęśliwszy wydawał sięz początku los jej kuzynki Ingundy, córki Brunhildy,która została poślubiona Hermenegildowi, bratu Rekka-reda, ale po wznieceniu przez jej męża rebelii dostałasię w ręce Bizantyńczyków.W rezultacie zarówno ona,jak i jej syn znalezli się w centrum rokowań dyploma-tycznych między Brunhildą a cesarzem Tyberiuszem II.Ingunda zmarła jednak w Afryce, zanim zdążyły oneprzynieść jakikolwiek skutek.Być może najwięcejszczęścia ze wszystkich merowińskich księżniczekmiała Berta, która w momencie swego ślubu z królemKentu Aethelbertem znaczyła niewiele więcej niż zwy-kła sierota.Jej mąż również nie był w oczach Mero-wingów potężnym władcą, być może nawet ich trybuta-riuszem, ale może właśnie dlatego Berta, jak się wyda-je, miała pewne wpływy na dworze Kentu.Po przyby-ciu misji Augustyna, o ile nie wcześniej, odegrała pew- ną rolą w chrystianizacji Anglii.Niewiele merowiń-skich księżniczek zrobiło podobną karierę o więk-szości nic zresztą nie wiemy, nie znamy nawet ichimion.Ich życie sporadycznie tylko interesowało Grze-gorza z Tours.Niektóre zostały wydane za mężczyznspoza królewskich rodów, inne z pewnością wstąpiłydo klasztoru; ich obecność w zródłach jest nader efeme-ryczna.Merowińskie króloweJedyną niekiedy rzeczą, którą wiemy o innej grupiekobiet z królewskiego rodu królowych, a mówiącbardziej ogólnie ze względu na styl życia Merowingów,kobiet dzielących łoże z królami Franków są ichimiona.Jednak o części z nich mamy dosyć dużo in-formacji.Niektóre to córki władców krajów sąsiednich,odgrywały zatem pewną rolę w dyplomacji.Wizygockikról Atanagild musiał liczyć na wzmocnienie swychzwiązków z Frankami, gdy wydawał swe córki Brun-hildę i Galswintę za Sigiberta I i Chilperyka I.Cudzo-ziemska księżniczka mogła liczyć, że dyplomatyczneznaczenie jej małżeństwa ochroni ją w trudnych cza-sach.Ani pochodzenie, ani majątek nie pomogły jednakGalswincie, gdy jej mąż kazał ją zamordować.Królew-skie partnerki wywodzące się z frankijskiej arystokracjimogły czuć się pewniej, bo ich współrodowcy byli zo-bowiązani do ich obrony, ale o pochodzęniu większościz nich nic nie wiemy, a niektórzy Merowingowie, jakmożna sądzić, zdecydowanie skłaniali się ku kobietom niskiego urodzenia.Sigibert I celowo zdecydował sięnie iść za przykładem swych braci, gdy poślubił wizy-gocką księżniczkę Brunhildę.Status królowej lub kon-kubiny prawie całkowicie zależał od poparcia męża,jednak w istocie mógł się wiązać ze znaczną władzą.Władza, jaką dysponowała królowa, zależała oduczucia, jakie żywił dla niej mąż, roli matki jego dzie-dziców oraz sprawowanej przez nią kontroli nad mająt-kiem.Niektóre, jeśli nie wszystkie, królowe zarządzałyskarbcami swych mężów.Po zamordowaniu Chilpery-ka I Fredegunda sprawowała zarząd nad znacznymskarbem, w skład którego wchodziła ufundowana przezkróla złota taca.Teudechilda, wdowa po Charibercie I,oraz Brunhilda w momencie śmierci mężów równieżzarządzały skarbem o dużej wartości, nie jest jednak ja-sne, jaka jego część była własnością królowych.Krótkopo tym jak Chlotar II przejął w 613 r.władzę nad całymkrólestwem Merowingów, biskup Leudemund radziłkrólowej Bertrudzie, by na wypadek śmierci męża wy-słała jak największą część skarbu do Sion.Biskup pra-gnął, by w takim wypadku królowa poślubiła Alecju-sza, który wtedy przejąłby tron.Jest bardzo wątpliwe,by skarb, o którym mowa, należał wyłącznie do królo-wej.Historia ta może sugerować, że kobieta także mo-gła rościć pretensje do tronu, ale sens słów Fredegaraw tym miejscu nie jest niestety jasny.We wszystkich tych przypadkach może chodzićo skarby należące do królów, ale ich małżonki posiada-ły także własny majątek.Skarb, jakim dysponowała Fredegunda w 584 r., mógł należeć do Chilperyka I,jednak gdy ich córka Rigunta wyruszała do Hiszpanii,otrzymała od matki tak ogromny dar ślubny, że zanie-pokoiło to króla, królowa zaś wyjaśniła, że pochodziłon z jej własnych dochodów i majątków ziemskich
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
