Schopenhauer Artur Metafizyka Ĺźycia i Ĺmierci

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Cechą rzeczy tego świata, zwłaszcza zaś świata ludzkiego, jest nie tyle - jak się często powiada -niedoskonałość, co raczej wypaczenie: w sferze moralnej, intelektualnej, fizycznej, we wszystkim.Przynależne często do wielu występków usprawiedliwienie: to przecież dla człowieka naturalne",żadną miarą nic wystarcza; winno się na to odrzec: właśnie dlatego, że złe, jest to naturalne, iwłaśnie dlatego, że naturalne, jest to złe".Aby to właśnie pojąć, trzeba rozpoznać sens nauki ogrzechu pierworodnym.Przy ocenie jakiegoś ludzkiego indywiduum należałoby się stale trzymać punktu widzenia, żepodstawą jego jest coś, co wcale nie powinno być, coś grzesznego, wypaczonego, to co rozumiano 20pod nazwa grzechu pierworodnego, przez co człowiek stał się pastwa śmierci; ten właśnie zły stanpodstawowy charakteryzuje się nawet tym, iż nikt nie znosi, gdy się go uważnie obserwuje.Czegóżmożna od takiej istoty oczekiwać? Jeśli więc od tego wyjdziemy, będziemy go osadzać pobłażliwiej;nie będziemy się dziwie, gdy tkwiące w nim diabły kiedyś się ockną i ujawnia, i zdołamy lepiejocenić dobro, które przecież - czy to mocą intelektu czy też skądinąd - w nim się uobecnia.Po drugie zaś trzeba także przemyśleć swa sytuację i gruntownie rozważyć, iż życic jest w istociestanem nędznym i często żałosnym, gdzie każdy musi zmagać się i walczyć o swój byt, i stad niezawsze może stroić miłe miny.Gdyby, wręcz przeciwnie, człowiek był tym, do czego chcę goupodobnić wszystkie optymistyczne religie i filozofie: dziełem czy nawet wcieleniem Boga, ogólniebiorąc istota, która powinna w każdym sensie być, i to być lakę, jaka jest; jakże inaczej musiałbywtedy oddziaływać pierwszy widok, bliższa znajomość oraz dalsze obcowanie każdego człowieka znami - całkiem inaczej niż dzieje się to obecnie".Pardon is the word to all (ostatnia scena Cymbelina).Powinniśmy być pobłażliwi dla wszelkiejludzkiej głupoty.błędów, występków, żywiąc w pamięci, że wszystko co mamy przed sobą, to tylkonasze własne głupstwa, błędy i występki; są to bowiem błędy rodzaju ludzkiego, do którego także mynależymy, a zatem nosimy w sobie jego wszystkie błędy - również i te, na które się właśnie obu-rzamy, po prostu dlatego, że akurat w tej chwili w nas nie występują.Nie ukazują się mianowicie napowierzchni, lecz kryją się w głębi, i przy pierwszej okazji wypływają na wierzch i się ujawniają,podobnie jak widzimy je teraz u innych; jakkolwiek u jednego ten, u owego inny błąd góruje, ichociaż nie da się zaprzeczyć, ze pełna miara wszystkich złych własności jest u jednego o wielewiększa niż u drugiego.Różnorodność bowiem indywidualności jest nieprzebrana.O SAMOB�JSTWIEO ile mi wiadomo, to jedynie wyznawcy religii monoteistycznych, a więc żydowskich, uważająsamobójstwo za przestępstwo.Rzuca się to tym bardziej w oczy, że ani w Starym Testamencie, anitez w Nowym, nic znajdziemy żadnego zakazu, czy nawet wyraznej dezaprobaty w tej kwestii.Dlatego też nauczyciele religii musza obudowywać swe potępienie samobójstwa własnymifilozoficznymi racjami, które się jednak lak marnie prezentują, ze próbują oni brak siły argumentacjizastąpić siła demonstrowania swej odrazy, a więc wymyślaniem.Musimy tu bowiem wysłuchać, iżsamobójstwo jest największym tchórzostwem, jest możliwe tylko w wyniku obłędu, i więcejpodobnych temu bredni; pada też całkiem bezsensowny frazes, jakoby samobójstwo było niesprawiedliwe", podczas gdy każdy do niczego w świecie nic ma tak bezspornego prawa, jak dowłasnej osoby i życia.Zalicza się je nawet - jak już powiedziano - do zbrodni, z czym wiąże sięhaniebny pogrzeb i konfiskata spuścizny; dlatego sąd przysięgłych wyrokuje prawie zawsze o fakcieobłędu.Pozostawmy na razie rozstrzygnięcie w lej kwestii poczuciu moralnemu i porównajmywrażenie, jakie wywiera na nas wiadomość, iż jakiś znajomy popełnił przestępstwo, a więczabójstwo, okrucieństwo, oszustwo czy kradzież, z informacją o jego dobrowolnej śmierci.Podczasgdy pierwsza wiadomość budzi najżywsze oburzenie, najwyższą niechęć, wołanie o karę lub zemstę,to druga wywołuje żałość i współczucie, z domieszką raczej podziwu dla jego odwagi miast moralnejdezaprobaty, która towarzyszy złemu postępkowi [ Pobierz całość w formacie PDF ]

Formularz