Carson Ekonomia polityczna mutualizmu

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.26.179 Tamże, s.237.180 Ricardo, Principles of Political Economy and Taxation, s.285-7.84ludzkiej pracy, która przystosowuje je do użytku; w ten sposób uzyskują one wartość wymienną.Nawet dobra naturalne pojawiające się spontanicznie, jak owoce czy dziko występujący miód, jakpisał John Stuart Mill, wymagają niemałej ilości pracy (.), nie by je stworzyć, lecz by je znalezć izagospodarować.W każdym oprócz tych paru (.) przypadków dobra natury mogą być środkami docelów człowieka dopiero po tym, jak wysiłek ludzki przekształci je w jakimś stopniu 181.Czasem dobra natury otrzymują wartość wymienną tylko dlatego, że są rzadkie, a nie dziękipracy, przekształceniu czy zagospodarowaniu.B�hm-Bawerk odrzucił twierdzenie Rodbertusa, żedobra naturalne nie posiadają wartości naturalnej jako wręcz fałszywe. Czysto naturalne dobra, oile tylko są rzadkie w porównaniu do ich zapotrzebowania, również mają swoje miejsce wgospodarce 182.John Stuart Mill pisał wcześniej o różnicy między stopniami rzadkości różnych dóbrnaturalnych i o różnicach w wartościach wymiennych:Wśród sił natury niektóre są ilościowo ograniczone, inne nie.Nieograniczone oczywiścieniedosłownie, lecz praktycznie nieograniczone: czyli w ilości takiej, że w każdych lub przynajmniejw obecnych okolicznościach, nie można uczynić użytku z większej ich liczby.W niektórych nowozasiedlonych krajach ziemia jest praktycznie nieograniczona: jest jej więcej niż może zużyć ludnośćtego kraju, a nawet następne pokolenia.Ale nawet w takim przypadku ziemia korzystniezlokalizowana względem rynków albo środków transportu jest ograniczona w swej ilości; nie ma jejtyle, ile różne osoby chciałyby zajmować i pielęgnować lub zrobić z niej użytek w inny sposób.Wewszystkich zaś starych krajach ziemia zdatna do uprawy, ziemia przynajmniej przyzwoitej żyzności,należy do kategorii czynników ograniczonych ilościowo.(.)[D]opóki dostępna ilość danego czynnika jest praktycznie nieograniczona, nie może on posiadaćwartości rynkowej, o ile nie jest poddany sztucznemu monopolowi.Nikt nie da grosza za coś, comoże otrzymać za darmo183.Ostatnie zdanie sugeruje jednak, że pytanie, w jakim stopniu rzadkość ta jest naturalna, a wjakim wynika z konwencji lub prawa, pozostanie otwarte (tę kwestię zgłębimy, analizującpolityczne zawłaszczenie ziemi w pózniejszym rozdziale).Mill zilustrował rozróżnienie międzynaturalną i sztuczną rzadkością na przykładzie powietrza:Można wyobrazić sobie okoliczności, w których powietrze stanowiłoby część dobytku.(.) [G]dybyzmiany w przyrodzie sprawiły, że atmosfera stałaby się zbyt rzadka do oddychania albo gdyby181 John Stuart Mill, Principles of Political Economy: With Some of Their Applications to Social Philosophy [w:]Collected Works of John Stuart Mill, t.2, Toronto: University of Toronto Press, 1965, s.25.182 Eugen von B�hm-Bawerk, Kapitał i Zysk z Kapitału, t.II, s.24.183 Mill, Principles of Political Economy, s.29-30.85można było ją zmonopolizować, powietrze mogłoby zyskać bardzo wysoką cenę rynkową.W takimprzypadku posiadanie powietrza w nadmiarze względem swoich potrzeb byłoby dla jego właścicielabogactwem; ogólne bogactwo ludzkości zaś, mogłoby się zdawać, wzrosłoby początkowo wskutektak wielkiej katastrofy.Błąd polega na niedostrzeganiu tego, że niezależnie, jak bogaty stałby sięposiadacz powietrza kosztem reszty społeczności, wszyscy pozostali ludzie staliby się biedniejsi otyle, ile musieliby zapłacić za coś, co wcześniej mieli bezpłatnie184.Tak czy owak, wartość wymienna dóbr naturalnych jest, tak jak wszystkie inne rentyrzadkościowe, drugorzędnym odchyleniem od prawa pracy.W przypadku zasobów naturalnych,rzadkich za sprawą politycznego zawłaszczenia, czynszownictwa itd., wartość wymienna jestpaństwowo zadekretowanym zyskiem monopolistycznym [ Pobierz całość w formacie PDF ]

Formularz