[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Benedykt Spinoza (1632-1677); inni znowu naturę wyjaśniająna sposób boski (panteizm emanacyjny): jest to pokusa typowa dla myślicieli mistycy żujących i neopla-tońskich.Pseudo-Dionizy Areopagita (ok.500), Jan Skot Eriugena (ok.810 - ok.877), kardynał MikołajKuzańczyk (1401-1464), Mistrz Eckhart (ok.1260-1327), Giordano Bruno (1548-1600) oraz JakubBoehme (1575-1624) byli oskarżani - słusznie lub niesłusznie - o to, że w ich przemyśleniach zawiera siępanteizm.Współczesne postaci panteizmu interpretuj ą Boga jako wielkie Ja ; jest to pogląd, do któregosię przynajmniej zbliżają tacy idealiści, jak Georg Wilhelm Friedrich Hegel (1770-1831), Friedrich Wil-helm Joseph von Schelling (1775-1854) i Francis Herbert Bradley (1846-1924).Wprawdzie panteizmczęsto uważa się za formę ateizmu, można się w nim jednak dopatrywać uwięzionego teizmu.Sobór Wa-tykański I potępił panteizm (DH 3023; zob.także DH 285, 722, 976-977, 1043, 2843, 2901, 3201-3216;ND 141-142, 406/26-27, 411/1, 416).Zob.ateizm, emanacja, hinduizm, idealizm, immanencja, monizm,natura, neoplatonizm, panenteizm, teizm, trancendencja.Pantokrator (gr. Wszechwładca, Pan wszystkiego ).Królewskie przedstawienie Chrystusa jako naj-wyższego Pana wszechświata, zazwyczaj z rękami uniesionymi do błogosławieństwa.Dwa słynne przy-kłady znajdują się w kościele Apostołów w Konstantynopolu i w kościele Bożej Mądrości w Kijowie.Zob.ikona, Królestwo Boże, teokracja, wszechmoc.Państwo i Kościół.Zob.Kościół i państwo.Papizm (od łac. papa = papież ).Stanowisko wobec Kościoła nauczającego i wobec życia, które wyol-brzymia Piotrowe posługiwanie papieża z zaniedbaniem roli innych biskupów i tego, czego może uczyćcały Lud Boży.Zob.kolegialność, papież, posługiwanie Piotrowe, sensus fidelium, ultramontanizm.Papież (gr. ojciec ).Pierwotnie tytuł zastrzeżony na Wschodzie tylko dla biskupa Aleksandrii, ale obec-nie stosowany tam także do kapłanów ze względu na ich duchowe pokrewieństwo.Na Zachodzie tytuł tenstosowano na określenie wybitnych biskupów, ale od XI stulecia został on zastrzeżony dla biskupa Rzy-mu.Głowę Kościoła katolickiego, papieża rzymskiego, nazywa się też wikariuszem (zastępcą) Jezusa125Wydawnictwo WAM, Kraków 2002 Leksykon teologicznyChrystusa i patriarchą Zachodu.Zob.biskup, jurysdykcja, kapłani, kolegialność, konklawe, nieomylność,posługiwanie Piotrowe, prymat.Papirusy znad Morza Martwego.Zob.rękopisy z Qumran.Parabola (gr. porównanie ).Zob.przypowieść.Parafia (gr. sąsiadować, mieszkać w pobliżu ).Część diecezji mająca swego własnego proboszcza iciesząca się pewnym stopniem samodzielności pod jurysdykcją miejscowego biskupa (zob.CIC 374,515-552).Ponieważ biskup nie może występować w każdym miejscu w diecezji, naznacza proboszczów iustanawia parafie (SC 42, CD 32).W parafiach ludzie włączają się w Kościół przez chrzest (CIC 858),młodzież otrzymuje religijne wychowanie, odbywają się prace misyjne (AA 10, AG 37) i otacza się tro-ską chorych, potrzebujących i podeszłych w latach.Ośrodkiem życia parafialnego jest sprawowanie Eu-charystii i głoszenie Słowa Bożego (zob.CD 30).Zob.biskup, diecezja, kapelan, ordynariusz, pasterz.Paraklet (gr. Orędownik, Wspomożyciel ).Wyraz używany na oznaczenie Jezusa jako tego, który sięwstawia u Ojca niebieskiego za grzesznikami (1 J 2, 1-2).W Ewangelii św.Jana wyraz ten jest stosowanydo Ducha Zwiętego jako Wspomożyciela (J 14, 16; 14,26; 15,26; 16, 7), jako Ducha Prawdy, który zosta-nie zesłany, by działać w uczniach i prowadzić ich przez dawanie świadectwa o Jezusie i o Jego nauce.Zob.Duch Zwięty.Parakleza (gr. wezwanie na pomoc, prośba ).Małe oficjum o Najświętszej Maryi Pannie, odmawiane wobrządku bizantyńskim przez piętnaście dni poprzedzających święto Koimesis, czyli Zaśnięcia Matki Bo-żej (obchodzone 15 sierpnia).Zob.liturgia godzin, Wniebowzięcie Najświętszej Maryi Panny.Pareneza (gr. zachęta, upomnienie )
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
