[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.UmożliwiajÄ… one bezpoÅ›redniÄ…-ocenÄ™ ryzyka wystÄ…pienia skutków narażenia na substancje toksyczne lub mogÄ… być traktowanejako odpowiedniki wartoÅ›ci NDS w powietrzu.W wiÄ™kszoÅ›ci krajów badania z zakresu monitoringu biologicznego nie sÄ… obligatoryjne.WPolsce jedynie oznaczanie stężenia oÅ‚owiu we krwi u osób zawodowo narażonych na ten metal jestprawnie obowiÄ…zujÄ…ce.Monitoring biologiczny może być stosowany do oceny narażenia zarówno w Å›rodowiskuzawodowym, jak i komunalnym.W zwiÄ…zku z tym istniejÄ… odpowiednie wartoÅ›ci referencyjne.Stężenia referencyjne w populacji ogólnej (nie zawodowej) mogÄ… siÄ™ różnić w zależnoÅ›ci od stopniaskażenia Å›rodowiska, diety i nawyków (np.palenie papierosów).Systematyczne wykonywanieoznaczeÅ„, np.oÅ‚owiu lub kadmu we krwi, pozwala na Å›ledzenie trendów i wyciÄ…ganie wnioskówdotyczÄ…cych potencjalnego zagrożenia populacji na danym terenie.Jest to możliwe wówczas, gdybiologiczne skutki narażenia korelujÄ… z wielkoÅ›ciÄ… narażenia.29DziaÅ‚ IVPyÅ‚ przemysÅ‚owy1.Sposoby dziaÅ‚ania pyÅ‚u na organizm.PyÅ‚ - zbiór czÄ…stek staÅ‚ych, które wrzucone do powietrza atmosferycznego pozostajÄ… w nim przezcaÅ‚y czas.Najczęściej sÄ… to czÄ…stki o wymiarach poniżej 300 mikrometrów.Dla najbardziejpyÅ‚otwórczych procesów zalicza siÄ™ kruszenie, mielenie, przesiewanie, mieszanie ciaÅ‚ sypkich,czynnoÅ›ci oczyszczania, toczenia itp.OddziaÅ‚ywanie pyłów na organizm ludzki.Szkodliwe dziaÅ‚anie pyÅ‚u przemysÅ‚owego na org.Ludzki zależy od rodzaju pyÅ‚u, wielkoÅ›ciposzczególnych czÄ…stek stężenia pyłów w powietrzu, rozpuszczalnoÅ›ci pyÅ‚u w cieczach ustrojowych,czasu ekspozycji, ksztaÅ‚tu czÄ…steczek (włókna ksztaÅ‚ty ostre).PyÅ‚y w zależnoÅ›ci od dziaÅ‚ania na organizm ludzki dzielimy na:1.Pylicotwórcze2.DrażniÄ…ce3.Alergiczne4.Toksyczne5.RakotwórczeAd1.pylicotwórcze - o przedostaniu siÄ™ pyÅ‚u do pÅ‚uc decyduje ich wielkość, pyÅ‚y o Å›rednicypowyżej 5 ¼m prawie w caÅ‚oÅ›ci zatrzymywane sÄ… w górnych drogach oddechowych.DopÄ™cherzyków pÅ‚ucnych docierajÄ… pyÅ‚y o Å›rednicy 1 3 ¼m powodujÄ…c okreÅ›lone dziaÅ‚aniebiologiczne.Z punktu widzenia medycznego pylicÄ… nazywamy nagromadzenie siÄ™ pyÅ‚u w pÅ‚ucach ireakcjÄ™ tkanki pÅ‚ucnej na jego obecność.W zależnoÅ›ci od zmian w organizmie rozróżniamy pylicÄ™:kolagenowÄ…, krzemowÄ…, wÄ™glowÄ….a).Kolagenowa wywoÅ‚ane dziaÅ‚aniem pyłów zwłókniajÄ…cych, charakteryzujÄ…ce siÄ™ rozwojemwłókien kolagenowych w tkance pÅ‚ucnej i trwaÅ‚ym uszkodzeniem struktury pÄ™cherzyków pÅ‚ucnych (pyÅ‚ krzemowy, azbestu i aluminium), oraz pylice nie kolagenowe, czyli wywoÅ‚ane przez niezwłókniajÄ…ce lub pyÅ‚y o sÅ‚abym dziaÅ‚aniu zwłókniajÄ…cym, ale nie uszkadzajÄ…cym pÄ™cherzykówpÅ‚ucnych.b).Krzemowa - charakteryzuje siÄ™ ogniskowym lub rozlegÅ‚ym włóknieniem tkanki pÅ‚ucnej ocharakterze kolagenowym wskutek wdychania pyÅ‚u krzemionki krystalicznej - SiCO2 krzemionkazawarta jest w wielu mineraÅ‚ach jak granit, piaskowiec, krzemieÅ„, Å‚upek, skaleÅ„.Narażenie na pyÅ‚krzemionki wystÄ™puje przy budowie tuneli, drążeniu szybów i chodników kopalnianych, wkopalniach rud metali.Narażeni sÄ… także pracownicy kamienioÅ‚omów w szczególnoÅ›ci zatrudnieniprzy obróbce kamienia w pomieszczeniach zamkniÄ™tych lub zadaszonych.W przemyÅ›le hutniczymna pyÅ‚ krzemionki narażeni sÄ… oczyszczacze odlewów, piaskowacze, murarze szamotowi ipracownicy zatrudnieni przy remontach pieców hutniczych.Duże narażenie wystÄ™puje w przemyÅ›leceramicznym i porcelanowym, przy produkcji materiałów ogniotrwaÅ‚ych Å›ciernych oraz przyprzeróbce ziemi okrzemkowej.DziaÅ‚anie chorobotwórcze krzemionki uwarunkowane jest dotarciemczÄ…stek respirabilnych pyÅ‚u do Å›wiatÅ‚a pÄ™cherzyków pÅ‚ucnych, co zapoczÄ…tkuje proces Klirensu,pÄ™cherzykowego pyÅ‚u poczÄ…tkowo jest to włóknienie tkanki pÅ‚ucnej a, nastÄ™pnie powstawanieguzków krzemicznych, które z wpÅ‚ywem narażenia na dalsze dziaÅ‚ania pyÅ‚u mogÄ… zlewać siÄ™ wwiÄ™ksze ogniska, tworzÄ…c rozlegÅ‚e zmiany guzowate pÅ‚uc.Przebieg kliniczny pylicy krzemowej jestnajczęściej powolny i przez dÅ‚uższy czas bezobjawowy.W miarÄ™ postÄ™pu choroby może pojawić siÄ™duszność wysiÅ‚kowa, kaszel, poczÄ…tkowo suchy, nastÄ™pnie z odkrztuszeniami.Pojawienie siÄ™dolegliwoÅ›ci jest najczęściej zwiÄ…zane z powikÅ‚aniami krzemicy, przewlekÅ‚ym zapaleniem oskrzelii rozedmÄ… pÅ‚uc.W zaawansowanych przypadkach pylica guzowata prowadzi do rozwoju serca30pÅ‚ucnego i prawo komorowej niewydolnoÅ›ci krążenia i wyraznie skraca czas trwania życia.NDSdla pyÅ‚u zawierajÄ…cego wolnÄ… krzemionkÄ™ powyżej 50% wynosi dla pyÅ‚u caÅ‚kowitego 2,0mg/m3 ,dlapyÅ‚u respirabilnego 0,3 mg/m3.Natomiast dla pyÅ‚u zawierajÄ…cego od 2 do 50 % wolnej krzemionkiodpowiada 4,0 mg/m3 i 1,0 mg/m3.c).WÄ™glowa- pylica górników kopalni wÄ™gla - powstaje w nastÄ™pstwie wdychania pyÅ‚ukopalnianego i charakteryzuje siÄ™ ogniskowym włóknieniem tkanki pÅ‚ucnej z przewagÄ… postaciguzkowatej.Głównym skÅ‚adnikiem pyÅ‚u kopalnianego jest pyÅ‚ wÄ™glowy oraz od 2 do 10%krzemionki, glinokrzemianów i inne skÅ‚adniki mineralne takie jak: siarka, Be, Se, Cu i CO.NajwiÄ™kszÄ… aktywność wykazuje antracyt a, najmniejszÄ… wÄ™giel brunatny.NajwiÄ™ksze narażeniewystÄ™puje przy pracach na przodkach Å›cianowych, drążenie szybów i chodników, ale również przyÅ‚adowaniu i przesypywaniu urobku wÄ™gla.Ryzyko zachorowalnoÅ›ci na pylicÄ™ zależy od wieluczynników takich jak: grubość i stopieÅ„ pochylenia pokÅ‚adów wÄ™glowych, wilgotność pokÅ‚adów,zasolenie wód kopalnianych
[ Pobierz całość w formacie PDF ]