Konflikty współczesnego wiata, Borkowski

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Poza wspomnianymi już czynnikami politycznymi elementem pogłę-biającym załamanie handlu bronią na początku obecnej dekady było pojawienie się narynku międzynarodowym dużej ilości broni używanej, sprzedawanej przez wiele państww związku z wejściem w życie układu CFE wprowadzającego drastyczne redukcje ilościbroni konwencjonalnej na terenie Europy.Jak się ocenia, także gwałtowny rozwój technologiczny w zakresie techniki wojskowejwpływa na ograniczenie zakupów uzbrojenia.Zrodki, które kiedyś w całości przeznaczanona nabycie broni, obecnie muszą pokryć także koszty skomplikowanych systemów łączno-ści, nasłuchu itd.Sprawia to, że część budżetów obronnych trafia do firm nie mającychcharakteru wyłącznie zbrojeniowego, dla których siły zbrojne są tylko jednym z wielu i niezawsze najistotniejszym klientem.Handel bronią z punktu widzenia eksportu zdominowany jest przez największychproducentów (tab.7).Tabela 7.10 największych eksporterów i importerów broni w latach 1994 1998EKSPORT IMPORTKraj Wartość (mln USD) Kraj Wartość (mln USD)USA 53 882 Tajwan 13 311Rosja 12 260 Arabia Saudyjska 9 748Francja 10 585 Turcja 6 615Wielka Brytania 8 913 Egipt 5 882Niemcy 7 211 Korea Płd.5 171Chiny 2 826 Grecja 4 754Holandia 2 344 Indie 4 149Włochy 1 742 Japonia 4 093Ukraina 1 541 Zjedn.Emiraty Arab.3 267Kanada 1 394 Tajlandia 3 132yródło: SIPRI, Arms Transfer Project, czerwiec 1999.Według danych sztokholmskiego Instytutu Badań Problematyki Pokoju (SIPRI) w la-tach 1994 1998 tylko 12 państw osiągnęło wpływy z eksportu broni przekraczające 1 mi-liard USD.Dochody osiągnięte przez USA są większe niż wartość eksportu wszystkichpozostałych krajów z pierwszej dziesiątki.Wśród czołowych eksporterów wzrosła w ostat-nich latach rola Francji, która awansowała z piątego na trzecie miejsce, wyprzedzając pozosta-łych czołowych producentów europejskich Wielką Brytanię i Niemcy.3)Przez pojęcie handlu bronią należy w tym kontekście rozumieć wymianę międzynarodową, a niehandel wewnętrzny.86BG AGH19 kolejnych państw uzyskało w tym okresie wpływy większe niż 100 milionów USD.W tym gronie (obejmującym w sumie 31 krajów) Polska zajmuje 18 miejsce z eksportemwartości 401 mln USD.Wpływy osiągane przez Polskę są jednak wyjątkowo niestabilne.O ile w roku 1995 uzyskaliśmy ze sprzedaży broni 184 miliony USD, to w latach kolejnychbyło to odpowiednio 65 mln, 20 mln i 1 mln (!) w roku 1998.Wśród importerów broni dominują państwa znajdujące się w niekorzystnej sytuacjigeopolitycznej (Tajwan, Arabia Saudyjska, Zjednoczone Emiraty Arabskie) lub pozostającew otwartym konflikcie z sąsiadami (Indie, Korea Płd.).Rynek importerów jest jednak zezrozumiałych względów dużo bardziej zróżnicowany.Aż 72 kraje zakupiły w okresie1994 1998 broń za co najmniej 100 milionów USD, a w wypadku 26 wartość importuprzekroczyła 1 miliard USD.Stany Zjednoczone są 15.największym importerem broni,wartość ich importu wyniosła w omawianym okresie około 2,5 mld USD.Regionalna analiza dystrybucji broni wskazuje, że największa część importu trafia dotrzech tylko rejonów: krajów NATO oraz nie będących członkami sojuszu państw EuropyZachodniej (32% światowego importu w roku 1998), do Afryki Północnej oraz w rejonBliskiego Wschodu (30%), a także do Azji Wschodniej (23%).Na pozostałe regiony świataprzypada więc nie więcej niż 15% wartości światowego importu.Odzwierciedla to, jak sięwydaje, dobrze aktualną sytuację światową w zakresie bezpieczeństwa.W wypadku NATO, najpotężniejszego dzisiaj sojuszu polityczno-militarnego, zakupybroni są inwestycją w umacnianie potencjału wojskowego mającego dawać możliwośćrealizacji własnej polityki obronnej i gwarantującego utrzymanie kluczowej roli w świecie.Rejon Azji Wschodniej to przede wszystkim olbrzymie wydatki zbrojeniowe wspomnia-nego już Tajwanu próbującego za wszelką cenę zabezpieczyć swą suwerenność w obliczunieprzyjaznej postawy ze strony Chin kontynentalnych.Region Bliskiego Wschoduz kolei to miejsce od wielu już lat najbardziej przezbrojone z punktu widzenia choćbywielkości zamieszkującej je populacji.Sytuacja ta utrzymuje się mimo trwającego procesupokojowego i zdecydowanie mniejszego poziomu napięć niż jeszcze kilka lat temu.Odzwierciedla to z jednej strony poziom wzajemnej nieufności pomiędzy zaangażowanymiw konflikt państwami, z drugiej zaś jest konsekwencją strategicznego znaczenia tego rejonudla równowagi światowej.Stany Zjednoczone są skłonne inwestować olbrzymie sumyw stabilizację sytuacji na Bliskim Wschodzie, nawet w momentach nie grożących bezpo-średnim wybuchem.Warto na zakończenie dodać, że Polska znajduje się na 56.miejscu listy importerówbroni, z zakupami wartości 274 mln USD, co jest wartością niższą niż w przypadkuznacznie mniejszych Węgier (326 mln USD).Wziąwszy pod uwagę wielkość polskich siłzbrojnych i niezbyt duże możliwości polskiego przemysłu zbrojeniowego, jest to wartośćznacznie poniżej potrzeb.W kontekście niedawnego przystąpienia Polski do NATOoznacza to, że w najbliższych latach podjęty musi zostać olbrzymi wysiłek finansowy,związany z zakupami nowoczesnego sprzętu, pozwalający na choćby częściowe odrobieniewieloletnich opóznień w tym zakresie.87BG AGHROZDZIAA SZ�STYNACJONALIZMWłodzimierz PaterekSytuacje uważane przez ludzi za rzeczywistemają rzeczywiste konsekwencje.W.I [ Pobierz całość w formacie PDF ]

Formularz