Roland Auguet Kaligula

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.W czasie owej wyprawy do krajunadreńskiego, o której już była mowa, nie wiedząc przeciw komu się bić, kazał kilku Germanom ze swejstraży przybocznej przeprawić się za Ren i tam się ukryć oraz polecił, aby po śniadaniu oznajmiono mu z jaknajwiększym zgiełkiem o zbliżaniu się wroga.Gdy tak się stało, pomknął z przyjaciółmi i grupą konnicypretorianów do najbliższego lasu, powycinał trochę drzew i, przybrawszy je na kształt trofeów zwycięskich,powrócił nocą przy pochodniach.Tych, którzy nie podążyli za nim, zganił za tchórzliwość i gnuśność.Towarzyszów i współuczestników zwycięstwa obdarzył wieńcami nowego rodzaju i nazwy, mianowicie:wyróżniającymi się kształtem słońca, księżyca i gwiazd, a nazywał je �wywiadowczymi�.Innym razemuprowadzić kazał jako zakładników młodzieniaszków ze szkoły początkowej i potajemnie wysłał ichnaprzód.Potem nagle porzucił biesiadę, ruszył z konnicą w pościg za nimi, jako niby zbiegami, schwytał iprzywiódł z powrotem w kajdanach."Najpewniejszy jednak i najsubtelniejszy sposób zanegowania rzeczywistości polega na braniu językadosłownie, ponieważ aż roi się w nim od powszechnie przyjętych fałszywych idei.Wystarczy, że się gozacznie rozumieć słowo w słowo, a już robi się wyłom w zwykłym biegu komunałów.Alphonse Allaispotrafił nadać takiemu zabiegowi prostą formę żartu: Pieniądze - mówią - szczęścia nie przynoszą." No tooddaj mi swoje - proponował.Kaligula zaś, ponieważ władza pozwalała mu igrać nie tylko ze słowami, aleteż z rzeczami i ludzmi, komponuje na tej zasadzie scenariusze bardziej wyrafinowane czy też bardziej24tragiczne.Platon przepędził poetów ze swego Idealnego Miasta, wobec tego Kaligula każe szukać po świecierękopisów Homera i niszczyć je.Podobnie za panowania Tyberiusza astrolog Trazyllus przepowiedział, że istnieje takie samo prawdopodobieństwo, iż Kaligula zostanie cesarzem, jak że uda mu się przemierzyćkonno zatoką w Bajach".Przepowiednia ta raz już została zdementowana, ponieważ Kaligula doszedł dowładzy, lecz on zadał jej kłam po raz drugi: przemierzył konno zatokę w Bajach.W celu dokonania tegowyczynu, ryzykując - jak twierdzą niektórzy historycy - wywołanie klęski głodu, polecił zarekwirowaćstatki, służące do przewozu zboża z Egiptu, ustawić je jeden przy drugim, tworząc łańcuch długości czterechkilometrów, i nasypać na nie ziemi, tak by nadać wszystkiemu wygląd drogi.Po czym, aby nikt nie miał codo tego wątpliwości, przez dwa dni z rzędu jezdzi bez przerwy tam i z powrotem po tym moście".Podobnienie zadowalając się ogłoszeniem urbi et orbi boskości swej osoby, Kaligula boskość tę materializuje w różnysposób: każe zdejmować głowy posągom bogów olimpijskich, zastępując je swoją własną podobizną, iustawia przy świątyniach straże, które czuwają nad tymi świętymi kolażami"; po to zaś, by dowieść, iżJowisz nie robi na nim żadnego wrażenia, grzmotowi odpowiadał mechanicznym grzmotem".Bawił się ponadto słowami.Lubił tworzyć sztuczne wyrażenia, biorąc za punkt wyjścia rzeczywistesytuacje: na przykład skazawszy jednocześnie na śmierć kilku Galów i Greków, rozgłaszał wszem wobec, że Galogrecję sobie uczynił poddaną"; czy też nazywał truciznę od nazwiska ofiary, której kazał ją podać.Jawi nam się więc dość spójny poniekąd obraz postaci Kaliguli.Jednakże spójność ta nie ma w sobie nicfilozoficznego.Albert Camus, który - niewiele zresztą dbając o zachowanie ścisłości historycznej - dośćblisko się zapoznał z czasami starożytnych, przedstawił nam, wyjąwszy kilka szczegółów, Kaligulę jakoczłowieka zaciekle zwalczającego system wartości, na jakim opiera się społeczeństwo.Metodycznie, nieprzepuszczając niczemu: państwu, wierze, literaturze, przyjazni, miłości.Lektura Swetoniusza natomiastpozostawia w nas wrażenie odmienne: nie ma nic przemyślanego czy metodycznego w czynach, o którychnam pisze, są one, spontaniczne, mają charakter komediowej improwizacji.Kaligula ulega natchnieniuchwili, poddaje się przyjemności pomysłu.Nie jest to osobnik zbuntowany, lecz przede wszystkim poeta.Ito bardzo nowoczesny.Można by z łatwością wykazać, iż jego stosunek do języka i do rzeczywistości niepozostaje bez pewnej analogii do postawy, jaką reprezentowali niektórzy poeci wyklęci dwudziestego wieku,w szczególności zaś Raymond Roussel, którego można obecnie cytować nie uchodząc za chorego na umyśle,ponieważ zyskał sobie prawo obywatelstwa wśród naszych pisarzy.Chociaż, w porównaniu z dziełemRoussela, improwizacje Kaliguli nie są niczym więcej jak odręcznym szkicem skreślonym na kawałkubrulionu.Wszakże brulion ten stał się własnością historii [ Pobierz całość w formacie PDF ]

Formularz