Zeromski Stefan Przedwiosnie

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Następny za nimi pasażer był śpiochem, który tylko czasembudził się, żeby się przerazliwie wyziewać i znowu zasypiał.Inni mieszkań-55cy tego ruchomego więzienia gotowali strawę, baby niańczyły chore i płaczącedzieci, chłopi staczali pomiędzy sobą zażarte kłótnie, grali w karty, śpiewali.Upewniwszy się co do obojętności albo nieszkodliwości sąsiadów ojciec i synzaczęli mówić po polsku.Polszczyzna Cezarego była nieco zawiana rosyjskim nalotem, lecz mimo todobra i gładka.Mówił tym językiem chętnie, żeby ojcu sprawić przyjemność.Niejednokrotnie w ciągu długich rozmów Cezary zapytywał ojca, co z nimibędzie potem.Rozumiał, że jadą teraz do walizki, ale potem? Rozumiał, żezobaczą rewolucję w jej samym sednie, u zródła, w gniezdzie władzy ale copotem? Co będzie z nami? Dokąd się udamy? Do Polski odpowiadał Seweryn. Po co?Stary długo odkładał odpowiedz, obiecując dać ją pózniej.Wreszcie na jednym z postojów, ciągnących się tak długo, iż tracili nadzieję,czy kiedy odjazd nastąpi, leżąc przytuleni do siebie dla ciepła, jakby byli jednymciałem, ojciec Baryka zaczął dawać odpowiedz, dlaczego mają do Polski podą-żać.W wagonie było powietrze tak zepsute i ciężkie, iż Seweryn był niby owawieszczka grecka, której trójnóg znajdował się nad szczeliną wydzielającą gazyodurzające.Mówił z przymkniętymi oczyma w odurzeniu od trującego zaduchuwędrowców przemierzających równiny Rosji niezmierzonej.* * *56Dlatego do Polski mówił że tam się zaczęła nowa cywilizacja. Jakaż to? Ano posłuchaj, jaka. Słucham. Narodził się był w Polsce człowiek jeden, a nazywa się tak samo jak myobaj Baryka człowiek genialny. Co znowu! nic mi nigdy o tym nie mówiłeś.Cóż to za jeden? Krewny? A właśnie że tak.Tak się nazywa Baryka.Ja ci wielu rzeczy o sobienie mówiłem, bom ja się teraz bardzo zmienił i nie chciałbym cię sobą drażnić.Dawniej byłem zupełnie inny, a teraz jestem zupełnie inny.Innego znałeś ojcaw dzieciństwie, a innego widzisz teraz.Taki to los.Za pobytu w kraju, na wojniei w legionach do gruntu się zmieniłem.Jakby kto moją duszę na nice wywrócił.Ale nie o tym teraz mowa. Cóż ten Baryka? Człowiek ten już za pobytu w szkołach zdradzał zdolności niesłychane.Zwłaszcza w dziedzinie matematyki.Ale gdy skończył szkołę średnią, gimnazjum, poszedł na medycynę. To i mnie tatko zawsze podsuwał medycynę, gdym jeszcze był sztubakiemw trzeciej klasie. Tak.Pragnąłem, żebyś został lekarzem.Ale nie udało się.Wojna, rozruchrewolucyjny. Rozruch rewolucyjny. rozjątrzył się Cezary. No, niech tam będzie, jak chcesz.Nazywajmy to najbardziej głośnymi57tytułami.Tamten człowiek ukończył medycynę i zaczął nawet praktykę.A miałci jakieś niesłychane własne środki lecznicze.Ale o tym potem. Wszystko trzeba po kolei powiedzieć. Najprzód, co najważniejsze.Otóż ten Baryka rzucił, wyobraz sobie, me-dycynę i wszelkie wynalazki swoje w tej dziedzinie.Wyjechał z Warszawy. A to w tej jakiejś Warszawie. z rozczarowaniem szepnął młokos. W Warszawie.�w Baryka udał się nad Morze Bałtyckie i tam długo cho-dził po wybrzeżach oglądając piaszczyste góry nadmorskie, diuny, zaspy lotne,co najbardziej sypkie i zwiewne. Po cóż mu to było potrzebne? Zaraz! Począł skupować od właścicieli prywatnych takie diuny, najbar-dziej nieużyteczne, nie porośnięte nawet trawą nadmorską, gdzie nawet wronanie prz ysiądzie i mewa nie ma z czego gniazda ukręcić.Ludzie pozbywali siętych nieużytków i pustek, uszczęśliwieni, że znalazł się głuptasek, który za niepłaci gotowym pieniądzem zwłaszcza że to było w czasie, kiedy Niemcy, naskutek pogłosek o przyłączeniu części wybrzeża do Polski, na gwałt wyzbywa-li się wszelkiej własności w tamtych okolicach.Naszemu doktorowi udało sięskupić w jednym miejscu wielki kawał wybrzeża, zasypanego piaskiem litym nakilometry w głąb kraju i na ogromnej przestrzeni.Zapomniałem tylko, jak sięto miejsce u licha nazywa. I cóż dalej? Miał tam istne łańcuchy tych diun, idące jedna za drugimi, wzdłuż, wszerzi w głąb.A morze wciąż mu jeszcze podrzucało najczystszego piasku na toBarykowe wybrzeże. Morze zawsze ma przyzwyczajenie wyrzucać piasek na wybrzeże. Słusznieś to zauważył, choć niezbyt grzecznie. Nie dostrzegam w tym, com powiedział, nic niegrzecznego. Skoro to, coś powiedział, nie jest niegrzecznością, więc eo ipso jestgrzeczną uwagą.Uczymy się, mój mały, do starości.Ja na przykład dowia-duję się oto w tej chwili, jak wygląda grzeczność młodych rewolucjonistów.Alewracajmy do tamtego doktora Baryki.Okazało się, że miejscowość, którą on58nabył od niemieckiego posiadacza, położona na cyplu wchodzącym w morze,była niegdyś tam, w praprawiekach, dnem jakiejś przedhistorycznej rzeki, gdyżpoza wybrzeżnymi wydmami ciągnął się tam wąski pas torfowisk.Torf tam le-żał dziewięciometrowym pokładem.Pod torfem zaś był szczery, czysty, złotypiasek, taki sam jak w diunach przymorskich, tylko oczywiście starszy od tychwydm o kilkadziesiąt czy kilkaset stuleci.Kto go tam wie! [ Pobierz całość w formacie PDF ]

Formularz